Orjinal Araştırma Makalesi | Akademik Literatür Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (AKALİD) 2023, Cil. 1(1) 83-108
H. 1243-1331/51-3 Nolu İsveç Ahkam Defterine Göre Osmanlı-İsveç Münasebetlerine Dair Bir Değerlendirme (1827-1912)
Tuğrul Özcan
ss. 83 - 108 | DOI: https://doi.org/10.29329/akalid.2023.592.5 | Makale No: MANU-2312-11-0006
Yayın tarihi: Aralık 29, 2023 | Okunma Sayısı: 16 | İndirilme Sayısı: 63
Özet
Geçmişe ait birtakım olayların ve olguların kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Bu sebeple İsveç Ahkâm kayıtlarını içeren defterler, Türk toplumun sadece sosyal, kültürel ve iktisadi geçmişine dair değil aynı zamanda global yaşam şartlarına dair bilgi sunmasıyla da incelenmesi gereken kayıtlardır. Osmanlı Devleti, tarih boyunca hüküm sürmüş devletler arasında adaleti sağlama konusunda örnek devletlerden biridir. Kurmuş olduğu sistem ile halka şikâyet hakkı vermiş, halk da tebaası olduğu devlete karşı her ortamda ve her durumda hakkını aramada serbestçe hareket edebilmiştir. Bu sistem dahilinde herkes en alt kademede yer alan kadı mahkemesinden en yukarıda yer alan meclise veya onun da üstü olan Padişah’a başvurarak hakkını arayabilmiştir. Bu şekilde Divân-ı Hümâyûn’a intikal eden şikâyetler ve bu şikâyetler ile ilgili çözüm minvalindeki hükümler için özel defterler oluşturulmuştur. Divân-ı Hümâyûn’a iletilen şikâyetlerin görüşülmesinden ve karara varılmasından sonra verilen hükümlerin birer suret halinde ilgili defterlere kaydedilmesiyle Ahkâm Defterleri vücuda getirilmiştir. İşte bunlardan biri olan İsveç Ahkâm Defterlerindeki kayıtlar üzerinden Osmanlı’da yabancının devlete ve devletin de yabancıya karşı tutumunu hukuksal boyut önceliğinde ortaya koyabilmekte, zamanla devlet sisteminde ortaya çıkan bazı bozuklukların da izini sürebilmekteyiz.
Anahtar Kelimeler: Ahkam Defteri, İsveç, Norveç, İskandinavya
| Bu makaleye nasıl atıf yapılır? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| Kaynakça |
|---|
|
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Hatt-ı Hümayun (HAT): 1331/51903; 1571/22. İsveç Ahkam Defteri (İAD): 51/3. Araştırma Eserler ve Makaleler Arne, Ture Algot Johnsson, De Äldre Förbindelserna Mellan Sverige och Turkiet, Hävd och hembygd, Svenska Fornminnesföreningens Årsskrift, V. 2, 1927, ss. 36-48. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, İstanbul, 1992. Beydilli, Kemal, “İsveç”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Cilt. 23, 2001, ss. 407-417. Björkman, Walther, “Die Schwedisch-Türkischen Beziehungen bis 1800”, Festschrift Georg Jacob Zum Siebzigsten Geburtstag, Otto Harrassowitz, Leipzig, 1932, ss. 9-23. Bostan, İdris, “İsveç”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, Cilt: 23, İstanbul, 2001, s. 542-543. Bostan, İdris, “İzn-i Sefine”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Cilt. 23, 2001, ss. 542-543. Ertuğ, Nejdet, “Osmanlı Kefalet Sistemi ve Esnaf Birlikleri Uygulaması”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi , Sayı: 32, İstanbul, 2015, ss. 31-44. Hedenborg, Johan, Resa i Egypten och det inre Afrika åren 1834 och 1835, Utgivare L. J. Hjerta, Stockholm, 1843. Hedin, Sven, Resare-Bengt, En Levnadsteckning, Published by Albert Bonniers Förlag, Stockholm, 1921. Kalay, Mahmut, 1827-1912 İsveç Ahkam Defteri’nin Transkripsiyonu ve Değerlendirmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş, 2014. Karakoç, Birsel “Tarihsel Boyutuyla İsveç’te Türk Dünyası Araştırmalarının Gelişimi ve Bugünkü Durumu”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 38, Ankara, 2023, ss. 135-174. Östlund, Johan Lind, Vid Världens Ände Sultanens Sändebud Och Hans Berättelse Om 1700- Talets Sverige, Nordic Academic Press, Oslo, 2020. Potts, Daniel T., “Bengt Bengtsson Oxenstierna (1591–1643): A critical reassessment of his two journeys to the Near East”, Forn Vännen Journal Of Swedısh Antıquarıan Research, Volume: 2, Printed in Sweden by Norra Skåne Offset, Klippan, 2021, ss. 114-128. Sertoğlu, Midhat, Muhteva Bakımından Başvekâlet Arşivi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1955. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi (XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna Kadar), Cilt: IV/2, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2003. |
